Kven kan bli fosterforelder?

I barnevernlova står det at fosterforeldre skal veljast blant “personar som har særleg evne til å gi barn eit trygt og godt heim”. Sjølv om dette er lite konkret, vil personlege eigenskapar som forståing, varme og stabilt humør vere viktige hos dei som skal bli fosterforeldre. Det blir også lagt vekt på at du og familien din må ha høg motivasjon til å hjelpe og gi omsorg til eit barn i ein sårbar situasjon.

Fordi ein må samarbeide med både kommunen, familien og dei andre instansane til barnet, må ein ha gode samarbeidsevner og evna til å lytte og kommunisere godt med andre.

Som fosterforelder er det også viktig at ein har eit bevisst forhold til fordommar og ekstreme haldningar.

Det finst alle typar familiekonstellasjonar blant fosterforeldre i Noreg. Gifte, sambuande, einslege, likekjønna partnerar, unge og gamle. Det finst fosterforeldre frå mange forskjellige kulturar og bakgrunnar. Nokon har heimebuande barn, nokre har vaksne barn som har flytta heimanfrå, nokon har aldri hatt barn.

Det er i første rekke den totale omsorgsevna i familien din som blir vurdert, og korleis du eller de som familie - med det nettverket de har - er rusta til å hjelpe barnet.

Det er likevel ikkje slik at alle kan bli fosterforeldre for alle barn. Nokre barn har for eksempel behov for å bu med to fosterforeldre, andre kan ha behov for å bu i ein heim utan andre barn.

Dersom ein er eit par som vil bli fosterforeldre, bør ein ha eit stabilt forhold, og ideelt sett budd saman i minimum to år. Dersom ein har gjennomgått separasjon eller avvikla eit parforhold, må det emosjonelle, juridiske og økonomiske vere gjort opp.

Dersom ein familie nyleg har flytta, bør dei vere godt etablert på ny bustad. Familien bør ikkje ha flytteplanar i nær framtid.

Det er viktig at dei som skal bli fosterforeldre har tid og overskott nok til å følge opp eit barn med særlege behov. Det bør vere rom for fleksible kvardagar, og det må vere plass til eit barn med potensielt store behov på toppen av arbeidssituasjon, familieansvar og fritid.

Det er ingen absolutt aldersgrense for det å bli fosterforelder, men ideelt sett bør ein vere mellom 25 og 67 år.

Det er ingen krav til at ein må ha norsk som morsmål, tvert imot er det behov for fleire fosterforeldre med fleirkulturell bakgrunn som snakkar ulike språk.

Samtidig er det nødvendig at norskkunnskapane er så gode at ein kan ivareta barnet i møte med skole og samfunnet elles.

Dersom ein vil bli fosterforelder, bør ein ikkje planlegge å få eigne barn i nær framtid. Det tyder også at ein ikkje kan planlegge, eller vere i gong med, fertilitetsbehandling (IVF).

Dersom ein står i adopsjonskø, kan ein behalde plassen i køen mens ein går gjennom prosessen for å bli fosterforeldre. Dersom ein kjem så langt i prosessen for å bli fosterforelder at ein startar arbeidet med å finne eit barn som kan flytte inn hos deg, må ein likevel trekke adopsjonssøknaden.

Nokre fosterforeldre har ikkje eigne barn, andre har nokre heimebuande barn, mens andre igjen har vaksne barn. Nokre har adopterte barn, eller fosterbarn frå før. Det er i utgangspunktet ingen krav til dette med eigne barn, men det er ønskeleg at ein har erfaring med barn frå før - anten eigne eller andre barn.

Det viktigaste er at ein viser forståing for, og vilje til, å inkludere eigne barn i prosessen med å få eit fosterbarn.

Samtidig er det ikkje alle fosterbarn som kan bu i familiar med andre barn. Nokre fosterbarn har behov for å bu i ein heim utan andre barn, eventuelt utan andre små barn.

Det er viktig at helsa er god nok til å ta vare på barn med tidvis omfattande behov. Derfor vil det hentast inn helseattest frå fastlege og eventuelle spesialistar undervegs i prosessen.

Er du heilt eller delvis ufør eller har ein kronisk sjukdom, treng ikkje det vere til hinder for å bli fosterheim. Det er den totale omsorgsevna til familien din som vil vere avgjerande. Har du eit sterkt nettverk rundt deg som kan hjelpe, vil det også kunne spele inn. Er ein to, er det den totale omsorgsevna til foreldra som blir vurdert. Er den eine parten heilt eller delvis ufør, kan ein framleis bli fosterheim så lenge den andre parten er ved god helse.

Det blir stilt litt strengare krav til helsa dersom du er einsleg. Ein kan som hovudregel ikkje bli fosterforelder dersom ein er heilt ufør og einsleg.

Det å ha opplevt utfordringar i livet kan både vere ein styrke og ei utfordring når ein skal vere fosterheim. Samtidig er det viktig at du kan tilby eit stabilt tilvære. Derfor er det slik at dersom du har motteke behandling for psykiske lidingar, enten gjennom terapi eller medikament, bør dette vere avslutta for minimum to år sidan.

Dei potensielle fosterforeldra bør også ha eit moderat eller måtehaldent alkoholforbruk, og det bør ikkje røykast inne i ein heim som skal bli fosterheim.

Det blir ikkje stilt krav til økonomien utover at den må vere trygg og stabil. Arbeidsløyse, funksjonshemming, arbeidsavklaringspengar eller liknande vil ikkje påverke, så lenge økonomien er i orden, og inntekter og utgifter har vore i balanse over tid.

Fosterbarnet bør som hovudregel ha eit eige soverom. Utover det blir det ikkje stilt spesifikke krav til bustaden, anna enn at den har vanleg god standard. Det vil seie at den må vere fysisk trygg og heilt vanleg ryddig og reinsleg.

Fordi ein stabil busituasjon er viktig for eit fosterbarn, bør bustaden vere eigd eller leigd på langtidskontrakt.

Det er også ønskeleg at avstanden til skole eller barnehage ikkje er for lang, men dette vil vurderast frå sak til sak og baserast på behovet til barnet.

Det er ein fordel at familien har eit sosialt nettverk og kjenner miljøa og moglegheitene for aktivetar der dei bur.

For einslege vil det vere ekstra viktig med eit sosialt nettverk som kan støtte og hjelpe i omsorgsarbeidet.

Det vil alltid innhentast ein politiattest, det vil seie ein såkalla utvida barneomsorgsattest, før ein kan bli fosterforelder. Det tyder at attesten også vil vise meldingar, førelegg og bøter, og saker som er forelda.

Dersom det finnast merknader i attesten, vil dei vurderast etter skjønn. Dersom merknadene kan skape tvil om korvidt du er eigna for oppgåva som fosterforelder, vil ein ikkje kunne godkjennast.

Merknader som seksualbrottsverk mot barn og vaksne, drap, narkotikabrottsverk og grov valds- og ranskriminalitet vil utan unntak hindre deg frå å bli fosterforelder.